صندوقهای سرمایهگذاری مشترک به منظور مدیریت حرفهای وجوه و کسب بازدهی مناسب با تجمیع سرمایهها و سرمایهگذاری در اوراق بهادار به عنوان دارایی پایه تشکیل شدند. بنابراین عملکرد صندوقها بستگی مستقیم به عملکرد داراییها و نحوه مدیریت آنها دارد.
هر صندوق از واحدهای سرمایهگذاری تشکیل شده که ارزش آنها با NAV یا خالص ارزش داراییهای صندوق مشخص میشود. واحد صندوقهای قابل معامله در بازار سرمایه داد و ستد میشود و قیمت آنها از طریق مکانیزم عرضه و تقاضا تعیین میگردد. بدیهی است واحد این صندوقها با قیمتی نزدیک به NAV معامله شود.
سرمایهگذاران به منظور خرید واحدهای این صندوقها میتوانند از طریق کارگزاریهای فعال در بورس و فرابورس اقدام نمایند. ارزش مبنای هر واحد سرمایهگذاری در صندوقهای قابل معامله 10,000 ریالاست.
در زمان تأسیس صندوق، واحدهای ETF در دوره پذیرهنویسی به ارزش هر واحد، 10,000 ریال صادر میشود. معاملات ثانویه واحدهای سرمایهگذاری صندوقهای قابل معامله پس از اتمام پذیرهنویسی و ثبت صندوق، در بازار بورس و فرابورس آغاز میگردد. سرمایهگذاران با مراجعه به کارگزار عضو بورس و فرابورس اقدام به معامله این واحدها مینمایند.
مطابق قانون "توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید در راستای تسهیل اجرای سیاستهای کلی اصل ٤٤ قانون اساسی" بابت نقل و انتقال واحدهای سرمایهگذاری انواع صندوقهای سرمایهگذاری قابل معامله و صدور و ابطال آنها مالیاتی مطالبه نخواهد شد.
خریداران و فروشندگان واحدهای ETF طی دوران پذیرهنویسی و معاملات ثانویه واحدهای ETF باید مبالغی را به عنوان کارمزد معامله و براساس نوع صندوق به شرح جدول زیر پرداخت کنند.
نوع صندوق | کارمزد خرید | کارمزد فروش | جمع کارمزد خرید و فروش |
در سهام | %٠.٤٨٦ | %٠.٥٢٩ | 1.015% |
مختلط | %٠.٢٤٣ | %٠.٢٦٤٥ | 0.5075% |
با درآمد ثابت | %٠.٠٩٧٢ | %٠.١٠٥٨ | 0.203% |
این صندوق ها، از نوع صندوقهای سرمایهگذاری قابل معامله در اوراق بهادار با درآمد ثابت است که مطابق امیدنامه باید بخش عمدهی دارائیهای صندوق را به سرمایهگذاری در اوراق مشارکت، گواهی سپردهی بانکی و اوراق بهادار با درآمد ثابت اختصاص دهند.
صندوقهای مذکور بدون تقسیم سود بوده و سود حاصل از سرمایهگذاری در آن از طریق رشد قیمت هر واحد (NAV) به دست میآید و با توجه به سرمایهگذاری مجدد سودهای به دست آمده، امکان سودآوری بیشتر از این طریق فراهم میگردد.
صندوق اعتماد آفرین پارسیان، اولین صندوق سرمایهگذاری قابل معامله با درآمد ثابت بوده که در اسفند ماه 1393 در فرابورس ایران پذیرهنویسی شدهاست. همچنین صندوق کیان نیز به عنوان پنجمین صندوق از این نوع، در تاریخ سوم آذر ماه سال جاری پذیرهنویسی و نماد آن در بورس اوراق بهادار درج شده است.
دوره برتر بازدهی درصد تعداد روزهای کاری از آغاز فعالیت هر صندوق است که در آن روزها بازدهی صندوق از بازدهی شاخص کل برتر بودهاست. اطلاعات بر اساس تاریخ 22 دی ماه سال جاری است.
بررسی روند بازده و نسبت حجم به تعداد معاملات
در نمودار فوق، بازده ماهانه و متوسط حجم معاملات روزانه صندوق برای سه ماه منتهی به دی ماه 1395 آورده شده است.
معیار ریسک، انحراف معیار بازده روزانه قیمت معاملاتی برای دوره سه ماهه اخیر است.
در حال حاضر، 5 صندوق قابل معامله با درآمد ثابت در بازار فعال بوده که 3 نماد در فرابورس و 2 نماد نیز در بورس اوراق بهادار درج شدهاست. مجموع خالص داراییهای این صندوقها در 22 دی ماه برابر 7،964،866 میلیون ریال است.
در دروههای یک و 3 ماهه به 22 دی ، بازدهی صندوقهای قابل معامله با درآمد ثابت به طور متوسط 5 درصد بالاتر از شاخص کل بورس بوده و در بررسی یک سال گذشته از نظر بازدهی با شاخص تقریبا برابر بودهاند.
در دوره 3 و 6 ماهه، صندوق پارند با خالص ارزش دارایی 1,102,808 میلیون ریال، نسبت به سایر صندوقها از نظر بازده و ریسک عملکرد بهتری داشته و توانسته ارزش بیشتری برای سهامداران خلق کند.
انتخاب ترکیب داراییها در این میان اثر قابل توجهی در بازده صندوق داشته است. همچنین با بررسی روند حجم معاملات، مشاهده می شود که حجم معاملات این صندوق به نسبت سه ماهه اخیر به طور متوسط به بیش از 3 برابر افزایش پیدا کرده است. این در حالی است که در همین بازه زمانی، حجم معاملات صندوق اعتماد، به عنوان با سابقهترین صندوق قابل معامله با درآمد ثابت، تقریبا به نصف کاهش پیدا کرده است.
همچنین صندوق صایند نیز با خالص ارزش دارایی 76,880 میلیون ریال، نسبت به سایر صندوقهای مشابه، با بازدهی پایینتر و ریسک بالاتر، عملکرد ضعیفتری از خود نشان دادهاست. در بررسی پورتفوی این صندوق بر خلاف سایر صندوقها درصدی از سهام مشاهده میشود که به نظر میرسد با اکتساب بازده پایینتر بیربط نباشد.
به طور کلی با توجه به ادامه روند کاهشی شاخص بورس و روند ضمنی کاهش نرخ سود سپرده بانکی، اقبال سرمایهگذاران به ابزارهای درآمد ثابت به خصوص به صندوقهای قابل معامله به دلیل نقدشوندگی بالاتر، ریسک کمتر و کارمزد نسبتا پایینتر در مقایسه با سهام و صندوقهای سرمایهگذاری مشترک، بیشتر شده است.
با این روند، توسعه و گسترش بیشتر این نوع صندوقها در آینده، دور از انتظار نیست. البته باید دید مصوبه اخیر سازمان بورس و اوراق بهادار در خصوص الزام "صندوقهای سرمایهگذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت" به سرمایهگذاری حداقل 5 درصدی از ارزش کل داراییها در سهام، حق تقدم سهام و قرارداد اختیار معامله سهام، چقدر میتواند در موضوع مورد بحث اثرگذار و نقشآفرین باشد.